De geloofwaardigheid van Trump
Wat krijgt de overhand: daden of schandalen?
Volgende week wordt Donald J. Trump president van de Verenigde Staten. Hij is al maanden in opspraak door handelingen in het verleden en recente uitspraken. Tegelijk zijn er heel veel kiezers die vierkant achter hem blijven staan. Gaat de onrust toe- of afnemen?
Feiten
Enkele voorbeelden van uitspraken die twijfels oproepen over zijn geschiktheid als president:
- hij zegt Amerika weer groots te maken, maar trekt bij voorbaat de verkiezingsuitslag in twijfel en laat de de gadgets van zijn campagne in het buitenland maken
- hij neemt nauwelijks verantwoording voor de uitspraak 'Grab them by the pussy'. Het afleggen van een verklaring daarover laat hij over aan zijn vrouw, die zegt dat hij zich zou hebben laten ophitsen door een jonge verslaggever. Dat staat op gespannen voet met de pretentie dat hij prima kan onderhandelen met Poetin
- ondanks zijn vernietigende uitspraken over de Clintons, was hij in 2008 nog zeer lovend over ze
- hij wil als opperbevelhebben van zijn land de strijdkrachten leiden, maar hij doet uitspraken waarmee de veiligheidsdiensten zcih van achteren aangevallen voelen
- hij doet vooraf de voorspelling dat de verkiezingen vervalst worden, maar aanwijzingen dat dit is gebeurd in zijn voordeel ontkent hij zonder reële argumenten
- hij betitelt het pleidooi van Meryl Streep voor meer zorgvuldigheid en respect als een aanval van een overschatte actrice, terwijl hij in de top van politiek en bedrijfsleven voor hetere vuren moet hebben gestaan en twee jaar geleden prees hij haar de hemel in
- hij draagt de belangen in zijn bedrijven over aan zijn kinderen en belooft met hen niet over zaken te praten.
Politieke commentatoren hebben herhaaldelijk aangegeven dat een bepaalde uitspraak hem de kop zou kosten en toch bleef hij in het zadel. Ik heb zelf zijn demasqué al voorspeld tijdens de voorverkiezingen. Uiteindelijk bleek dat hij een overtuigend aantal kiesmannen binnenhaalde.
Beleving
Bij ieder schandaal nam de weerstand toe, maar de motivatie van zijn kiezers ook. Het electoraat is bezig een wirwar te worden van emoties als onmacht, verontwaardiging, bezorgdheid en enthousiasme.
Behoeftes
Ieder volk wil een stabiel bestuur onder een leiderschap dat mildheid, rust en gezag uitstraalt zodat er veiligheid bestaat in het land. Voor emotionele veiligheid is ook rechtvaardigheid een belangrijk criterium. Het sterkste punt van Trump is herkenbaarheid, de kiezer vindt dat de frustraties die Trump verwoordt oprecht zijn en ervaart daardoor een vorm van contact 'ik begrijp hem en hij weet wat ik nodig heb'.
De waardering bij de achterban voor zijn impulsieve gedrag zal steeds meer plaatsmaken voor verbazing en bezorgdheid.
Strategie
Er tekent zich een hoofdlijn af in de handelwijze van Trump als (kandidaat) president, deze wordt gekenmerkt door:
- frappez toujours: het aanzwengelen van issues die vragen oproepen over achtergrond en samenhang, voordat er een begin van een antwoord is gevonden dringen zich nieuwe issues op met nieuwe raadsels
- standpunten die zo stellig worden gebracht dat het ontbreken van argumenten niet opvalt
- macht lijkt een doel op zich, de middelen daarvoor zijn willekeur en machtsverschil
- oordelen die heftig en impulsief zijn
- vermenging van persoonlijk en zakelijk: de zakelijke feedback van Streep werd gezien als een persoonlijke aanval en door zijn kwaliteiten als ondernemer, moet iedereen geloven dat het beleid van Trump als president goed is.
Een mogelijke interpretatie is dat dit allemaal afleidingsmanoeuvres zijn om te verhullen welke factoren, belangen en ambities bij zijn beleid als president een rol spelen. Hoe meer ik alles op een rij zet, hoe meer het lijkt alsof alle puzzelstukjes bij deze verklaring op elkaar aansluiten. Het is eerder een politicus gelukt om een naderend faillisement af te wenden via contacten met de politiek en later de positie van premier. Dat was in Italië. In de VS waar de media meer diversiteit, macht en professionaliteit hebben zal dat anders gaan.
Het is een strategie die bij mij als professional bewondering oproept voor de knappe constructie, als burger ben ik woedend.
Pluspunten
- hij verwoordt de frustraties van mensen zeer sterk en dit bleek de bepalende factor voor zijn electoraat
- hij straalt een hoeveelheid daadkracht uit die het vertrouwen wekt dat hij weet wat hem te doen staat
- hij is een succesvol zakenman
Minpunten
- hij vertoont grote inconsistenties waardoor het land steeds meer verdeeld raakt in twee kampen die elkaar toeroepen 'jullie begrijpen het niet'
- dat hij willekeur nodig heeft voor zijn machtspositie roept veel weerstand en onzekerheid op. Zodra dat gebeurt bij zijn medestanders en kiezers, ontstaat een domino-effect
- hij denkt daarin overeind te kunnen blijven, maar hij komt steeds meer alleen te staan, zowel politiek als emotioneel, omdat zijn wangedrag zich in beide gebieden afspreelt
Advies
Mijn vermoeden is dat Trump niet open staat voor advies (afgezien van de praktische onmogelijkheid dit aan hem uit te brengen). Ik richt mijn advies daarom aan twee andere partijen die ik ook niet kan bereiken, maar wel virtueel kan helpen.
Aan vice-president Pence zou ik willen vragen voorbereid te zijn op het ergste, cq het beste dat hem kan overkomen: geroepen worden tot het ambt. Al roept hij weerstand op bij veel kiezers vanwege zijn streng christelijke achtergrond, naar verluidt is Pence een onomstreden politicus met gezag en fatsoen. Een van zijn voornaamste taken zal zijn te zorgen dat de lessen uit de 'affaire Trump' worden getrokken en dat deze fase in de geschiedenis het aanzien van de VS in de wereld niet heeft aangetast, maar vergroot.
Het Amerikaanse volk wil ik adviseren in verbinding te blijven met elkaar: niet in wrok om te kijken naar wat anderen fout deden bij het ophemelen of afbreken van Trump, maar aandacht te geven aan intenties, behoeftes en leerervaringen.
Weblinks
Het wel en wee van Trump op een vermakelijke manier uiteengezet door John Oliver van HBO.