Nexit brengt Nederland in gevaar, vindt Rutte

Volgens de NOS vindt premier Rutte zegt dat de situatie in de wereld zo instabiel is, dat een nexit Nederland in gevaar kan brengen. Tot mijn laatste snik zal ik vechten tegen die krachten die Nederland uit Europa willen halen", zei hij in een debat met de Tweede Kamer en Nederlandse Europarlementariërs over de toekomst van de EU.

Eerlijk en empathisch

Geloofwaardig zijn vraagt niet alleen eerlijk omgaan met feiten, het betekent ook empathie hebben voor de beleving van de doelgroep. Dat wil zeggen uitgaan van de percepties die daar leven en weten hoe het brein deze hanteert. Wat de premier blijkbaar even niet beseft is dat een dergelijke uitspraak de volgende associaties wekt:

• laatste snik: drama, ondergang
• snik: onmacht, verdriet
• tegen nexit: nexit (zoals 'tegen vegaschnitzel' de gedachte oproept aan een vegaschnitzel).

Macht in veilige handen

De inwoners van Nederland hebben zoals ieder volk behoefte aan veiligheid. Zo kunnen ze erop vertrouwen te worden beschermd tegen bedreigingen van buitenaf en binnenuit. Daarnaast is er een behoefte aan duidelijkheid zodat er op 15 maart in het stemhokje een keus kan worden gemaakt.

Premier Rutte heeft behoefte aan waardering voor zijn inspanningen en aan een status die past bij zijn positie. De cultuur van de macht bepaalt dat deze positie zo lang mogelijk behouden moet worden, een vertrek moet vrijwillig zijn. Daarom moet hij steeds weer nieuwe bewijzen leveren dat de macht bij hem in goede handen is.

Worstelend met leiderschap

Edelmoedigheid, heldhaftigheid en goed zicht op gevaar, in een woord: leiderschap. Dat is wat Rutte wilde uitstralen, Op zich een goede aanpak, die echter een heel slordige uitwerking kreeg.

De volgende dag beging Rutte een soortgelijke onhandigheid in zijn reactie op de advertentie Wij zijn Nederland die in de Volkskrant verscheen. Hij zei daarover zijn eigen recente brief 'beter, scherper' te vinden, zonder verdere toelichting. Het was veel verstandiger (en een premier waardig) geweest om te zeggen "Ik zie deze advertentie als een steunbetuiging aan mijn eerdere brief." Of heel sluw: "Het is bijna een kopie van mijn brief. Dat is misschien niet netjes, wel eervol en een mooi aanknopingspunt voor onderhandelingen over een nieuw kabinetsbeleid."

Dezelfde onhandigheid deed zich voor in 2010 toen Rutte vlak voor de verkiezingen enkele opmerkingen maakte over de op dat moment voor hem zeer gunstige peilingen. Dit bracht de toenmalige CDA-spindoctor Jack de Vries tot de verzuchting "Je moet wel durven te winnen."

Ook zei hij toen dat regeren met de PVV ondenkbaar was (zie de paragraaf Feiten in mijn blog De gemiste kansen van Cohen). Dat gebeurde toen wel, dus wat is het waard dat hij dit nu weer heeft gezegd?

Riante hoeveelheid pluspunten

Rutte zit bij een partij die zeer gedreven campagne voert en hoog staat in de peilingen. Hij is een geroutineerd politicus met ruim voldoende vaardigheden, zoals: een duidelijke stem, uit het hoofd kunnen speechen en het adequaat pareren van kritiek.

Daarnaast beschikt hij over een batterij jaan spindoctors, zowel op het ministerie van Algemene zaken als in de partij en de fractie. Bovendien kan hij als minister-president de zogenaamde premierbonus electoraal incasseren. Daarnaast is gebleken dat zijn partij de VVD de resultaten van het kabinetsbeleid veel gemakkelijker 'verkocht krijgt' aan de achterban dan coalitiepartner PvdA.

Schep een sfeer van openheid

Besef dat de overvloed aan pluspunten niet mag ontaarden in overmoed. Vaar nooit blind op je routine, check wat je van plan bent te gaan zeggen bij minstens één gekwalificeerde adviseur.

Zorg voor een open sfeer in de partij waar onzekerheden openlijk besproken kunnen worden. Dat is lastig in de politiek, want medestanders kunnen voor de interne verdeling van functies ook weer een tegenstander worden. En toch is een sfeer van teamgeest en vertrouwen criciaal in iedere organisatie, de politiek staat daar niet boven.

Zorg in elk geval dat voorstanders van een nexit nooit meer zo pontificaal de bal toegespeeld krijgen. Zij kunnen nu in verkiezingstijd gaan roepen 'Geef Rutte zijn laatste snik'.